अव्यय पदानि ।।

एतेषां शब्दानां रूपाणि नैव चलन्ति । एतेषां स्वरुपपरिवर्तनं चापि नैव भवति ।

अकस्मात् suddenly अचानक

अग्रतः in front of सामने से

अग्रे ahead आगे

अज्ञानतः out of ignorance अनजाने में

अन्तर् in, into भीतर

अतः therefore इसलीए

अतीव exceedingly अत्यधिक

अत्र here यहाँ

अद्य today आज

अधः below नीचे

अधुना now अब

अन्यत्र elsewhere दूसरी जगह

अपि also भी

अरे oh सम्बोधन हे

अलम् enough बस / रहने दो

अवश्यम् definitely अवश्य

आम् yes हाँ

इतः from here इधर से

इतःस्ततः here and there इधर उधर

इदानीम् just now अब

इव similar समान

इह here यहाँ

उच्चैः loudly जोर से

उभयतः from both sides दोनों तरफ

ऋते without बीना

एकत्र together एक जगह/ इक्ठठा

एकदा once एक बार

एव only ही / केवल

एवम् thus इस तरह

कति how many? कितना

कथम् how? कैसे

कथमपि somehow कैसे भी

कदा when? कब


कदाचित् anytime कभी भी

किञ्चित् little कुछ

किन्तु but परन्तु

किम् who, what, which क्या / कौन

किमर्थम् why किसलिए

किल् indeed निश्चय

कुतः from where कहाँ से

कुत्र where कहाँ

कुत्रचित् somewhere कहीं / कहाँ पर

केवलम् only केवल

क्वचित् in some place किसी जगह

खलु indeed निश्चय

च and और

चेत् if so तो

नो चेत् if not नहीं तो

झटिति quickly शीघ्र

ततः from there वहाँ से

तथा so तथा

तदर्थम् for that उसके लिए

तदा then तब

तदानीम् at that time तब / उस समय

तद्वत् similarly उस तरह

तस्मात् from that, therefore उससे

तर्हि then तो

तावत् that much तक

तूष्णीम् silent चूप

दूरम् far दूर

धिक् fie धिक्कार

न, नही no निषेध

ननु, नु truly सच में / निश्चय

नमः salutation नमस्कार

नाम by name नाम

नीचैः below, softly नीचे

परन्तु but किन्तु

परश्वः day after tomorrow परसो

परितः all around चारों ओर

पर्याप्तम् enough आवश्यकतानुरुप

पश्चात् afterwards बाद / पीछे

पुनः again दुबारा

पुरतः in front of सामने

पृथक् severally, apart from अलग

प्रति towards ओर / तरफ

प्रतिदिनम् daily नित्य

प्राक् before पहले

प्रातः morning सुबह

बलात् forcibly बलपूर्वक

बहिः outside बाहर

भूयः again दुबारा / फिर से

मा do not निषेध

यत् since जो / कि

यतः from where जहाँ से

यत्र where जहाँ

यथा as जैसे

तथा like वैसे

यदा when जब

यद्यपि even if फिर भी

यावत् as much as जब तक

वा or या

विना without बिना

विशेषतः especially विशेष रुप से

शनैः slowly धीरे

शीघ्रम् quickly शीघ्र

श्वः tomorrow आने वाला कल

सततम् always निरन्तर

सदा always हमेशा

सत्यम् really सच

समीपम्, समीपे near पास

समीचीनम् well, right सही / ठीक

सम्यक् well, right सही

सर्वतः on all sides सब ओर

सर्वत्र everywhere सब जगह

सर्वदा always हमेशा / सब दिन

सह alongwith साथ

सहितम् alongwith साथ

साक्षात् in person सम्मुख

सामान्यतः generally सामान्य रुप से

सायम् evening शाम

स्वयम् oneself स्वयं

हि indeed निश्चय

ह्यः yesterday बीता कल

इति

टिप्पणियाँ

  1. Ohhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh veryyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyHelpfullllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

    जवाब देंहटाएं
  2. This is a great public service - just getting the hang of avyayas is such a nightmare! kutrapi, kopi, sopi, idanim, iticet, taduttaram,kenacit, tatrakim...endless

    जवाब देंहटाएं
  3. उत्तममस्ति। उपयोगकरः॥

    जवाब देंहटाएं

एक टिप्पणी भेजें