सूत्रम् - विभाषा कृञि ।। 1/4/98 ।। (अधिकरण कारकम्) कृ धातु: अनन्तरं सन्तं स्व-स्वामि-भाव सम्बन्धार्थे…
सूत्रम् - अधिरीश्वरे ।। 1/4/97 ।। (अध्ािकरण कारकम्) स्व (वस्तु), स्वामी (अधिकारी, मालिक) च अर्थप्रकटने…
सूत्रम् - सप्तमीपंचम्यौ कारकमध्ये ।। 2/3/7 ।। (अधिकरण कारकम्) यदा कश्चित् कालवाचिका, मार्गस्य दूरीवाचिका…
सूत्रम् - नक्षत्रे च लुपि ।। 2/3/45 ।। (अधिकरण कारकम्) नक्षत्रवाचकशब्दात् अणप्रत्ययस्य लोप: सन् यदा प्रत्…
सूत्रम् - प्रसितोत्सुकाभ्यां तृतीया च ।। 2/3/44 ।। (अधिकरण कारकम्) प्रसित (तत्पर), उत्सुक च शब्दाभ्यां…
वार्तिकम् - अप्रत्यादिभिरिति वक्तव्यम् ।। साधुनिपुणाभ्यां सूत्रे अप्रते: (प्रति - भिन्न) इति न उक्त्वा …
सूत्रम् - साधुनिपुणाभ्यामर्चायां सप्तम्यप्रते:।। 2/3/43 ।। ( अधिकरण कारकम् ) साधु, निपुण च शब्दौ यदा पूज…
सूत्रम् - पंचमी विभक्ते ।। 2/3/42 ।। ( अधिकरण कारकम् ) द्वाभ्यां तुलनायां यस्मात् विभेद:, विशेषणं वा उच्यत…
सूत्रम् – यतश्च निर्धारणम् ।। 2 ⁄ 3 ⁄ 41 ।। (अधिकरण कारकम् ) जाति‚ गुण‚ क्रिया‚ संज्ञा एतेषां विशेषताधारेण क…
सूत्रम् - आयुक्तकुशलाभ्यां चासेवायाम् ।। 2/3/40 ।। तत्पर उत नियुक्त - अर्थे आयुक्त, कुशल च शब्दाभ्यां स…
सूत्रम् – स्वामीश्वराधिपतिदायादसाक्षिप्रतिभूप्रसूतैश्च ।। २ ⁄ ३ ⁄ ३९ ।। स्वामी‚ ईश्वरः‚ अधिपतिः‚ दायादः‚ साक्षी‚ प्र…
सूत्रम् - षष्ठी चानादरे ।। 2/3/38 ।। अनादरस्य आधिक्यप्रकटने यया क्रियया अन्यक्रियाया: सूचना प्राप्यते तस…
वार्तिकम् - अर्हाणां कर्तृत्वे नर्हाणामकर्तृत्वे तद्वैपदीत्ये च ।। अर्ह (योग्य) इत्यस्य कर्तृत्वज्ञापन…
सूत्रम् - यस्य च भावेन भावलक्षणम् ।। 2/3/37 ।। यया क्रियया अन्यक्रियाया: स्थिति: सूचित: भवति तस्यां क्रियाय…
वार्तिकम् - निमित्तात् कर्मयोगे ।। यदि फलवाचक निमित्तशब्दस्य कर्मणा सह संयोग उत समवायसम्बन्ध: भवति चेत…
वार्तिकम् - क्तस्येन् विषयस्यकर्मण्युपसंख्यानम् ।। क्त-प्रत्ययान्त शब्दै: सह इन्-प्रत्ययानां संयोगे…
सूत्रम् – आधारोSधिकरणम् ।। १⁄४⁄४५ ।। कर्तुः कर्मणः च सम्बद्ध–क्रियायाः आधारः अधिकरणम् इति उच्यते । अधिकरणं साक्…
षष्ठी विभक्ति: - सम्बन्ध: ।। कर्मादीनामपि सम्बन्ध - षष्ठी विभक्ति: || षष्ठी हेतुप्रयोगे - षष्ठ…
सूत्रम् - चतुर्थी चाशिष्यायुष्यमद्रभद्रकुशलसुखार्थहितै: ।। 2/3/73 ।। आशीर्वादार्थे आयुष्य, मद्र, भद्र, कुश…
सूत्रम् - तुल्यार्थैरतुलोपमाभ्यां तृतीयाSन्यतरस्याम् ।। 1/3/72 ।। तुला, उपमा च शब्दौ त्यक्त्वा अन्येषु …
सामाजिकम्